Pokrajina koja se nalazi na severu naše zemlje – Vojvodina, ima nadasve jedinstvenu i zanimljivu istoriju, kulturu, tradiciju ali i arhitekturu. Dobro je poznata činjenica da je ovo multinacionalno područje koje su kroz vekove naseljavali brojni narodi, a svaki od njih je dao svoj doprinos obrazovanju, kulturi, gradskom uređenju, a naravno i gastronomiji, a samim tim i turističkoj ponudi.
Jedna od opština koja oslikava bogatu tradiciju Slovaka na ovom području jeste Bački Petrovac, koji se nalazi u delu južne Bačke, na vrlo plodnom zemljištu između teritorija opština Novi Sad, Vrbas i Bačka Palanka i opštine Beočin u Sremu, čiju granicu čini reka Dunav.
Opština zauzima površinu od 158 kvadratnih kilometara i uključuje znamenitosti koje opisuju život žitelja Vojvodine od prošlosti pa do današnjeg dana. Mi smo izdvojili tri znamenitosti koje vam toplo preporučujemo da posetite.
Dvorac Dunđerski – tragovima plemstva Vojvodine
Ovaj dvorac, ukoliko ga već niste posetili, sigurno vam je poznat iz domaćih serija i spotova ili ste ugledali njegovu fotografiju na internetu. Osim što pleni svojim veličanstvenim izgledom, dosta govori o životu plemstva na teritoriji Vojvodine.
Muzejski kompleks u Kulpinu obuhvata jezgro naselja iz druge polovine 18. i prve polovine 19. veka. Ovaj kompleks čine dva klasicistička dvorca sa pomoćnim objektima, koje su sagradili članovi vlastelinske porodice Stratimitrović, jedne od prvih srpskih porodica koja je stekla plemstvo u austrijskoj carevini, a krajem 19. veka vlasnici zdanja postaju Dunđerski. U okviru kompleksa je i park, stara zgrada škole, srpska pravoslavna crkva i parohijski dom. Premda istorijski ne pripadaju istom vremenu, kompleks čine i slovačka evangelistička crkva u neoromanskom stilu, građena u periodu od 1875. do 1879. godine i kuća patrijarha Georgija Brankovića iz 1889. godine.
Stari, takozvani mali dvorac, izgrađen je u drugoj polovini 18. veka, a veliki dvorac ili kaštel 1826. godine, a današnji izgled je dobio kada je, prema projektu novosadskog arhitekte Momčila Tapavice, urađena njegova rekonstrukcija, to jest 1912. godine.
Manji dvorac je prizemna zgrada na visokom soklu, strogo simetrične ulične fasade, sa središnjim rizalitom završenim trouglastim timpanonom. Rizalit deli fasadu na dva simetrična dela. Na začelju se nalazi prostrana veranda pravougaone osnove, sa lučnim otvorima. Prozori i ulazna kapija su ukrašeni rešetkama od kovanog gvožđa.
Kada je reč o velikom dvorcu, njegova zgrada je sa ulične strane prizemna, a sa dvorišne spratna. Glavnom fasadom dominira uzdignut klasicistički portik sa stepeništem, prilaznim rampama i četiri para jonskih stubova koji nose arhitrav i timpanon. Iznad krovnog venca je atika sa ornamentisanim pravougaonim poljima i vazama na uglovima. Po tri prozora bočno dekorisana su polurozetama sa figurama orlova. Sa dvorišne strane, iznad petougaonog ulaznog trema ozidanog punim zidovima kružnih otvora na bočnim stranama, na spratu je veranda petougaone osnove, pokrivena petodelnom kupolom na kaneliranim stubovima. Sa ulične strane su dve velike zidane kolske kapije kao i masivna drvena kapija sa ukrasima od kovanog gvožđa.
Kompleks okružuje velelepni park čija površina iznosi oko pet hektara. Sa njegove čeone strane se nalazi monumentalna ograda, koju od dvorca dele različiti zasadi, podignuti u novije vreme i raspoređeni u francuskom vrtnom stilu. U parku iza dvorca su očuvani elementi nekadašnjeg pejzažnog engleskog parka sa puteljcima, drvoredima i dosta zelenih površina.
Veliki i mali dvorac, park i ograda su 1970. godine zaštićeni kao kulturno dobro. Odlukom Skupštine Autonomne pokrajine Vojvodine, kompleks je 1991. proglašen spomenikom kulture od velikog značaja, stavljen pod zaštitu države i ustupljen Poljoprivrednom muzeju „na korišćenje“, koji danas uključuje stalne postavke poljoprvredne tehnike i istorije gajenja kulture. U parku ispred dvorca je aleja sa bistama značajnih ličnosti koje su obeležile život ovog mesta, a ovu aleju je svojevremeno inicirao Klub Kulpinčana. Narednih godina je, uz pomoć Muzeja Vojvodine i Poljoprivrednog fakulteta u Novom Sadu, započeta restauracija objekata i postupna realizacija stalne postavke. Do današnjeg dana su urađene izložbe o istorijatu hmeljarstva, pšenice, sirka, konoplje, duvana, mlekarstva, govedarstva, svinjarstva i ovčarstva.
Poljoprivredni muzej 2004. godine dobija status organizacione jedinice Muzeja Vojvodine. Poslednji obimniji radovi na restauraciji velikog dvorca izvršeni su 2009. godine i tom prilikom je u ovom objektu postavljena izložba stilskog nameštaja.
Gimnazija „Jan Kolar“ sa domom učenika u Bačkom Petrovcu- moderna škola izgrađena na bogatoj tradiciji
Ova obrazovna institucija sa 103 godine uspešnog delovanja, izrasla je iz takoreći dvestagodišnjih privrednih i kulturnih tradicija jugoslovenskih Slovaka. Baš u njoj je počela radna trasa brojnih akademaca i doktora nauka koji su dali svoj doprinos u Srbiji i Slovačkoj Republici, mnogih naučnih i prosvetnih radnika, umetnika i inženjera, postala je značajna kulturna ustanova Slovaka u Jugoslaviji i sve do danas bila jedina gimnazija sa slovačkim nastavnim jezikom Međutim, iako osnovana za potrebe slovačke manjine, uvek je komunicirala sa svojom okolinom i dok je tražila optimalna rešenja otvarala je i srpska odeljenja.
U okviru gimnazije, školske 1947/48. godine, otvorena je i Učiteljska škola, što je imalo neprocenjiv značaj za život slovačke manjine na teritoriji Vojvodine u kontekstu poznavanja, širenja i oplemenjivanja vlastite kulture, jezika i identiteta. Učiteljsku školu je do 1965.godine, kada je prestala sa radom, završilo preko 200 slovačkih učitelja. Međutim, nastavila je sa radom od školske 1998/99. godine od kada postoji istureno odeljenje Učiteljskog fakulteta iz Sombora na slovačkom jeziku.
Moderan Dom učenika, izgrađen uz finansijsku pomoć vlada Slovačke Republike i Republike Srbije, krenuo je sa radom u školskoj 1997/98 godini. Uz pomoć njega je omogućeno školovanje Slovacima sa prostora cele Vojvodine, uprkos tome što njegov kapacitet nije dovoljan za potrebe i interes učenika koji bi želeli da pohađaju ovu ustanovu. Zgrada doma se prostire na 1266 kvadratnih metara i obuhvata kancelarije zaposlenih, kuhinju, trpezariju, zajedničku prostoriju za učenike, dvanaest soba – dvokrevetne, trokrevetne i četvorokrevetne sobe. Učenicima su na raspolaganju i računari sa internetom.
Dobra opremljenost Gimnazije „Jan Kolar“ ispunjava zahteve moderne škole. U okviru iste su kabineti prirodnih nauka, dve računarske učionice, stalna izložba posvećena biologiji, takođe biblioteka sa fondom od preko 27 000 knjiga i galerija likovnih radova. Tu je i spomen-soba koja podseća na ne tako davnu istoriju 14. vojvođanske udarne slovačke brigade.
Za učenike se organizuju raznorazne vannastavne aktivnosti: učenička udruženja, stručne, umetničke i sportske sekcije. Sekcija Sladkovič deluje bez prekida od 1. oktobra 1925. godine i njoj se duguje zahvalnost što još živi slovačka literatura u našoj zemlji. Učenici mogu da se bave sportom na školskim sportskim terenima: rukometom, fudbalom i košarkom.
U ovoj ustanovi je 2000. godine osnovan i Regionalni centar za usavršavanje nastavnika koji je produkt prirodnog toka učešća škole u projektu OPEN SOCIETY FUND “treći milenijum” od 1997. godine, kada je Fond opremio školu najsavremenijom računarskom tehnikom. Njegov cilj je implementiranje novih tehnologija i načina komunikacije u nastavni proces i proširenje njihove primene na što veći broj predmeta.
Učitelji gimnazije su u martu 2001. godine osnovali Asocijaciju slovačkih pedagoga kako bi se kontinualno posvetili slovačkom školstvu na teritoriji Vojvodine i doprineli pospešivanju njegovog kvaliteta.
Zavičajna kuća i mnjač – simboli tradicije Slovaka u Vojvodini
Zavičajna kuća je spomenik kulture od izuzetnog značaja i najstarija je kuća u Bačkom Petrovcu.
Građevina panonskog tipa kuće, koji je korišćen od 18. do polovine 20. veka, podignuta je tehnikom nabijanja gline i celom površinom je delimično ukopana u zemlju. Krovna konstrukcija na dve vode je pokrivena trskom, a zabat je orijentisan prema ulici.
Enterijer kuće obuhvata predmete koji prikazuju tradicionalni način življenja vojvođanskih Slovaka. Pitvor čini središnji deo kuće, kao i ulazni prostor u kuću. Tu se nalaze posude za vodu, razne košare za žitarice i drugi predmeti vezani za domaćinstvo. Kuhinja se nalazi u zadnjem delu pitvora, gde se nalazi i zidani šporet, kao i otvori za loženje peći. Ova prostorija nije pregrađena celim zidom već samo delimično drvenom gredom na koju je postavljena prednja strana otvorenog dimnjaka. Baš ovakav oblik dimnjaka se upotrebljavao i za sušenje mesa. Dok se prednja soba upotrebljavala za odmor, porodična okupljanja, svadbe, zadnja, treća soba je služila kako za odmor i poslove vezane za domaćinstvo, tako i za odlaganje predmeta i skladištenje hrane.
U dvorištu se nalazi ambar koji se koristio za skladištenje žitarica u domaćinstvu. Napravljen je od drvene građe, pokriven biber crepom, a donjim delom je postavljen na saonice. Ovakav tip ambara – ambar na saonicama, se koristio iz praktičnih razloga, zato što je na taj način bilo olakšano njegovo pomeranje u slučaju opasnosti od požara.
Izum narodne tehnike, jedini ove vrste sačuvan na teritoriji Vojvodine jeste mnjač – mehanizam sačinjen od kružne staze na koju se polaže kudelja, po kojoj se kreće kameni točak koji je omekšava. Mnjač je sagradio Pavel Danko 1862/63. godine i on je obavljao svoju funkciju čitav jedan vek. Pod zaštitom je države kao značajno nepokretno kulturno dobro, a terenska istraživanja koja su do sada izvršena na području Vojvodine, pokazala su da samo u Bačkom Petrovcu postoji ovakav tip mehanizma.
Za nekadašnje prilike ovog kraja, objekat koji se sastoji od mehanizma za omekšavanje kudelje, natkriven krovnom konstrukcijom, predstavljao je dragoceni ekonomski objekat. Njegova krovna konstrukcija leži na deset kružno raspoređenih stubova.
Prečnik kamenog točka iznosi 130 centimetara, širine je 50 centimetara i težine oko 2 tone. Pokretali su ga konji, posredstvom sistema greda povezanih u trouglove. Na mehanizam su kasnije dodati elementi za pokretanje elektromotorom, tako da je od 1939. godine mehanizam kudeljare pokretala struja. Mnjač je bio u funkciji sve do početka 60-tih godina prošlog veka.
Nekima će na pomen vojvođanske ravnice prva asocijacija biti nepregledna žitna polja, nekom tamburica, nekom bundeva, a nekom pak nadaleko poznata vina ovdašnjih vinogorja i bogata gastronomska ponuda prikazana na brojnim manifestacijama. Ipak, ono što Vojvodinu čini toliko jedinstvenom jeste bogatstvo kultura na njenoj teritoriji, a jedna od njih je slikovito i verodostojno prikazana u Bačkom Petrovcu.
Српски језик 
Slovenčina 
