U srcu Kulpina, malog vojvođanskog naselja bogate istorije, nalazi se Pravoslavna crkva Vaznesenja Gospodnjeg. Sa svojim impozantnim ikonostasom i arhitektonskim izgledom koji svedoči o vekovima tradicije i vere, ova crkva predstavlja kulturni simbol koji odražava bogato nasleđe porodice Stratimirović.
Pravoslavna crkva Vaznesenja Gospodnjeg u Kulpinu izgrađena je 1813.godine na mestu tada stare crkvice, zahvaljujući ktitorstvu porodice Stratimirović. Pravoslavna crkva, Hram Svetog vaznesenja Gospodnjeg, građen je na temeljima stare drvene crkve koja je bila pokrivena šindrom.
Ikonostas u crkvi delo je čuvenog ikonopisca Jovana Kljajića. To je delo jedinstvene lepote, bez premca, kakvog nema ni u jednoj vojvođanskoj crkvi. Mnogi članovi čuvene porodice Stratimirović, koja je bila perjanica srpske vojne i crkvene aristokratije u Habsburškoj monarhiji, sahranjeni su u porti ove crkve. Podsetimo da je Mitropilit Stefan Stratimirović, rođen 1757.godine u Kulpinu, bio karlovački mitropolit od 1790. Do 1836. godine i dugogodišnji duhovni starešina srpskog naroda i crkve u Vojvodini. U Kulpinu je rođen i Georgije Branković, mitropolit karlovački i srpski patrijarh od 1890. do 1907.godine. On je izgradio Patrijaršijski dvor I Bogosloviju u Sremskim Karlovcima, osnivač je prve srpske ženske škole u Kulpinu i ktitor više škola po vojvođanskim mestima.
Kulpin je verovatno bio nastanjen u periodu Ugarskog kralja Bele IV (1235-1270), jer je dospelo u posed porodice Poš donacijom kralja.
Po Mađarskim izvorima ovo mesto se spominje između 1345-1348 kao Kurpee, a godine 1418. i 1442. sa imenom Kwalpi kao naselje u županiji Bač.
U doba turske okupacije mađarsko stanovništvo je napustilo naselje. Srbi su zaposeli napušteno naselje i od tada mu je ime promenjeno u Kulpin.
Na kraju turske ere Kulpin postaje pustara koju je kasnije u svoj posed uzela bačkopalanačka vojnokrajiška vojska. Godine 1718. kulpinska pustara pripada novoj bodroškoj županiji. U to doba prema crkvenom popisu ovde je bilo 105 kuća ili porodica. Kulpinska pustara pripadala je 1737. godine iločkoj baronici Bernjaković.
Po srpskim izvorima Kulpin se pominje među mestima koja je u Ugarskoj držao u prvoj polovini 15. veka Đurađ Branković.
Porodica Stratimirović je dobila je uz titulu plemića Kulpin sa 10.000 jutara zemlje od Marije Terezije. Za sebe su zadržali 3.200 jutara a ostala zemlja podeljena je novodoseljenim porodicama (oko 200) iz Hercegovine koje su Stratimirovići naknadno naselili.
Nije sporna činjenica da su današnji Kulpin osnovali Stratimirovići. Bogić Vučković Stratimirović je 1737. godine, u rodnoj Hercegovini, s braćom podigao ustanak, pomažući austrijsku vojsku u ratu s Turcima. Kao carski izraz zahvalnosti, Stratimirovići su, po dolasku u Bačku, najpre primili vlastelinstvo u Sirigu, a nakon što je to imanje pripalo bačkim vladikama, dodeljen im je Kulpin.
Stratimirovići su po krvi i plemstvo od doba Nemanjića, a smatra se da imaju i nemanjićke krvi po ženskoj liniji.
Izugradili su dva dvorca, u parkovskom okruženju. Krajem XIX veka vlasnici poseda postali su veleposednici Dunđerski. Manji, „Stari kaštelj“ je u oronulom stanju. Veći dvorac je dobio današnji izgled posle restauracije 1912. (Dvorci se naziru na slikama sa krstom u parku ispred crkve.)
Iz ove porodice bilo je više obrazovanih i značajnih ljudi, najistaknutiji su Stevan i Đorđe Stratimirović.
Stefan Stratimrović je bio karlovački mitropolit u vreme careva Leopolda II i Franje I, ali i u vreme Prvog i Drugog ustanka Srba, kada je svojom veštom i pronicljivom politikom pomagao borbi srpskog naroda. Mitropolit Stratimirović sastavio je odmah po izbijanju srpskog ustanka 1804. jedan precizan politički plan o oslobođenju srpskog naroda i poslao ga ruskom caru Aleksandru I na uvid.
Stefan Stratimirović je rođen 27. decembra 1757. godine u Kulpinu u poznatoj srpskoj porodici, koja je u vreme Druge seobe napustila Hercegovinu i od bečkog dvora plemićki posed i time stekla ugarski plemićki status. Gimnaziju je pohađao u Novom Sadu, Segedinu i Vacu. U zvanju mitropolita ostao je više od 45 godina, od oktobra 1790. godine do septembra 1836. godine. Njegovom zaslugom osnovana je prva srpska gimnazija u Sremskim Karlovcima (1791), prva srpska pravoslavna bogoslovija (1794), učiteljska škola u Sentandreji (kasnije preseljena u Sombor – 1812), ikonopisačka škola u Sremskim Karlovcima (1809). Sahranjen je u Sabornoj crkvi u Sr. Karlovcima.
Đorđe Stratimirović (7. februar 1822. godine, Novi Sad – 15. decembar 1908. godine Beč) bio je komandant srpske vojske u mađarskoj Buni protiv Austrije1848. godine u kojoj su se Srbi borili protiv Mađara a za sopstveni nacionalni status u Austriji, iz čega je proisteklo Vojvodstvo Srbija, odnosno Srpsko Vojvodstvo -Vojvodina.
– Oko crkve je više nadgdobnih spomenika – koliko sam video, svi pripadaju članovima porodice Stratimirović. Na spomenicima su uklesani plemićki grbovi, a uz imena obično stoji ‘Kulpinski’. – naovodi Nenad Glišić u tekstu.
Tekst priredio Nenad Glišić korišćenjem različitih izvora na Internetu. Preuzeto sa sajta manastiri-crkve.com
Српски језик 
Slovenčina 