Stare mape Petrovca – kroz istoriju

Kada govorimo o seobama i migraciji stanovništva na prostorima Panonske nizije, ističe se činjenica da ni u jednoj oblasti Evrope nije zabeležena takva frekvencija ljudi, kultura i ljudskih dostignuća kao ovde. Ona je podnela sva ova kretanja zahvaljujući tome što se nalazi na glavnim drumovima i vodenim putevima, a na nju su uticali i krstaški ratovi, avarska i turska osvajanja. U doba velike seobe naroda, ovde su se nastanili u 7.veku zajedno sa Hunima i Avarima i naši preci.

Prvi stanovnici

Oblast u kojoj se nalazi Bački Petrovac od davnina je bila naseljena, ali zbog stalnih nemira, stanovništvo nije dugo ovde boravilo. Prema istorijskim podacima, prvi stanovnici su bili Kelti i Jazige, ali i veliki broj osvajača Avara, koji su ih brzo iselili. Nakon njih spominju se i slovenska plemena Bodrici i Limiganti, nakon kojih dolaze Mađari, Turci i Srbi a u 16.veku i Česi.

Posle Mohačke bitke 1526.godine, Turci su opustošili celu Bačku, a uništeno je 734 naselja. Mnoga od njih nisu bila obnovljena, ali su ostala njihova imena. Postoje podaci o tome da su u okolini Petrovca postojala naselja: Bodonj, Telek, Dragovo, Bega, Kirta, Nandža, Kostolište i druga, a najveće od njih je bilo Dragovo.

Zahvaljujući arheološkim istraživanjima, dobijeno je mnoštvo informacija, a tek 1688. godine spominju se prvi stanovnici- Bunjevci. Bili su to u stvari Srbi unijati, koji su preuzeli grčko-katoličku veroispovest, a poreklom su bili iz Hercegovine, kod reke Bune.

Ime Petrovac potiče još iz 12. veka, kada je dobio nezavisnost i crkvenu opštinu, a ime je dobio po crkvi posvećenoj Svetom Petru. Nakon dolaska Slovaka upotrebljava se ime Petrovec. Posle I. sv. rata zvao se Petrovec (Bačka, Kraljevina SHS, kasnije Kraljevina Jugoslavija), a nakon II. sv. rata dobija svoje današnje ime Bački Petrovac. Tokom Rakocijeve bune (1703-1711) Petrovac je izbegao pustošenje, ali ni do danas nije poznato kako je do toga došlo, a podaci o tome nalaze se u Taubovom putopisu.

Na osnovu turskih teftera (zemljišnih knjiga) vidi se da je Petrovac bio gusto naseljen za vreme Turaka. Nakon njihovog odlaska, cela oblast južne Bačke bila je vojna granica, a obradivo zemljište pripadalo je Kraljevskoj komori tzv. Vojnoj komandi. Oblasna uprava se nalazila u Futogu, kojoj je pripadao: Petrovac, Gložan, Kisač, Begeč, Rumenka i Kamendin. U Peštanskim knjigama se navodi da je zemljišni posed Futoga sa okolinom obuhvatao 24.000 k.j. zemlje i da je približno 1703. godine od Bačke vojne uprave Futoško vlastelinstvo preuzeo baron J. Nekem za 24.959 rimskih forinti.

Kasnije su se smenjivali vlasnici, 1721. godine je to bio grof Buterur, a 1726. godine imanje je preuzela Kraljevska komora. Već sledeće 1727. godine prelazi u ruke Jozefa Odvajera, 1731. godine vlasnik je postao i grof Kavrijan, a kao vlasnici se pominju i potomci Arsenija Čarnojevića III, braća Čarnojević na čelu sa Mihajlom-Mišom. Zbog naseljavanja Slovaka, za nas je interesantan, naslednik grof Andraš Hadik, a poslednji vlasnici Futoga su bili iz porodice Brunsvik (1776-1848) t.j. do podele zemljišta seljacima. Na Futoškom gazdinstvu osnovana je 1745. godine prva slovačka opština na teritoriji Jugoslavije – Petrovec.

---

Pogledaj: Janošik – slovački Robin Hud / Jánošík – slovenský Robin Hood (VIDEO)